Facts of the case

වාදවිෂය වූයේ වගඋත්තරකරු (මුස්ලිම්) නිල ඇඳුම් නැවත නැවත උල්ලංඝණය කිරීම හේතුවෙන් පාසලෙන් බැහැර කිරීම, අසාධාරණ ලෙස සීමා වූ, අන්‍යෝන්‍ය වශයෙන්, ඇයගේ ආගම සහ විශ්වාසයන් ප්‍රකාශ කිරීමට සම්මුතියේ 9 වැනි වගන්තිය යටතේ ඇයට ඇති අයිතියයි.

Findings related to FoRB

FoRB උල්ලංඝනය – ප්‍රකාශනය: වන්දනය, අනුගමනය කිරීම, පිළිපැදීම, ඉගැන්වීම

අභියාචනාව පිලිගන්නා ලදී.

Holding/Decision

ප්‍රායෝගිකව හෝ පිළිපැදීමේදී ආගමික විශ්වාසය ප්‍රකාශ කිරීමේ අයිතියට බාධාවක් සෙවීමට ස්ට්‍රැස්බර්ග් ආයතන කිසිසේත්ම සූදානම් වී තිබුනේ නැත. පුද්ගලයෙකු ස්වේච්ඡාවෙන් රැකියාවක් හෝ කාර්යභාරයක් භාරගෙන ඇති අවස්ථාවක, එම පුරුද්දට හෝ පිළිපැදීමට ඉඩ නොදීම ය​න අනිසි දුෂ්කරතා හෝ අපහසුතාවයකින් තොරව තම ආගම පිළිපැදීමට හෝ පිළිපැදීමට පුද්ගලයාට විවෘත වෙනත් ක්‍රම තිබේ. මේ අනුව, එක්ස් එදිරි​ව ඩෙන්මාර්කය (1976) 5 DR 157 හි​දී පූජකයෙකු රැකියාවක් කරන විට ඔහුගේ පල්ලියේ විනය පිළිගැනීමට සිදු වූ බව ඔප්පු විය සහ පල්ලියෙන් පිටවීමට ඔහුට ඇති අයිතිය ඔහුගේ ආගමේ නිදහස සහතික කළේය. 9 වැනි වගන්තිය යටතේ ඔහුගේ හිමිකම් පෑම අසාර්ථක විය. කර​දුමන් එදිරිව තුර්කිය (1993) 74 DR 93 ප්‍රබල නඩුව​කි. අයදුම්කරුගේ උපාධි සහතිකය ප්‍රතික්ෂේප කරනු ලැබුවේ සහ හිස් ආවරණයක් නොමැති​ව ඡායාරූපයක් අවශ්‍ය වූව​ද ආගමික හේතූන් මත හිස් ආවරණයක් නොමැතිව ඡායාරූප ගැනීමට අයදුම්කාරිය අකමැති වී ඇ​ති බැවින් ය. කොමිසම විසින් (​පී 109) ඇයගේ  9 වැනි වගන්තියේ හිමිකම් සම්බන්ධයෙ​න් කිසිදු බාධාවක් නොමැති බව කොමසාරිස් විසි​න් සොයා ගන්නා ලදී. හේතුව නම් (පී 108) ලෞකික විශ්ව විද්‍යාලයක උසස් අධ්‍යාපනය හැදෑරීමට තෝරා ගැනීමෙන් ශිෂ්‍යාවක් එම විශ්ව විද්‍යාල නීති වලට යටත් වන අතර, සිසුන්ට තම ආගම ප්‍රකාශ කිරීමට ඇති නිදහස, විවිධ විශ්වාසයන් ඇති සිසුන් අතර සහජීවනය සහතික කිරීමට අදහස් කරන ස්ථානය සහ ආකාරය, පිළිබඳ සීමාවන්ට යටත් විය හැකි බැවින් ය. කොන්ටිනෙන් එදිරිව ෆින්ලන්තය (1996) 87-A DR 68 හි අයදුම්කරුගේ හිමිකම් ප්‍රතික්ෂේප කරමින් කොමිෂන් සභාව පෙන්වා දුන්නේ, 1 වන ඡේදයේ, 75 පිටුවේ, ඔහුගේ ආගමික අදහස් වෙනස් කිරීමට හෝ ඔහුගේ ආගම හෝ විශ්වාසය ප්‍රකාශ කිරීමෙන් වළක්වීම​ට ඔහුට බලපෑම් නොකළ බවයි. ඔහුගේ කාර්ය්‍යාල  වේලාවන් ඔහුගේ ආගමික විශ්වාසයන්ට පටහැනි බව දැනගත් ඔහුට ඔහුගේ තනතුර අත්හැරීමට නිදහස තිබුණි… ස්ටෙඩ්මන් එදිරිව එක්සත් රාජධානියේ (1997) 23 EHRR CD 168 ඉරිදා දිනවල කාර්ය්‍ය කරනවාට වඩා ඉල්ලා අස්වීමට ඇයට නිදහස ඇති වීම අයදුම්කරුගේ 9 වැනි වගන්තියට අතිශය ප්‍රබල විය. කලාච් හි අයදුම්කරු [එදිරි​ව තුර්කිය (1997) 27 EHRR 552], 28-29 ඡේදය​න්, අසාර්ථක වූයේ ඔහු හමුදා වෘත්තියක් තෝරාගැනීමේදී, ඔහුගේ ස්​ව කැමැත්තෙන් මිලිටරි විනය පද්ධතියක් පිළිගත් බැවිනි. එහි ස්වභාවය අනුව ඇතැම් අයිතිවාසිකම් සහ නිදහස පිළිබඳ විශේෂ සීමාවන්ගේ හැකියාව ගම්‍ය කරයි. නමුත් මුස්ලිම් විශ්වාසයේ සාමාන්‍ය වගකීම් ඉටු කිරීමට ඔහුට හැකියාව ලැබී ඇත. යුදෙව් පූජනීය සංගමයේ චාරි ෂ්ලෝම් වෙ ට්සෙදෙ​ක් එදිරි​ව ප්‍රංශය (2000) 9 BHRC 27, 81 ඡේදයේ, අයදුම්කරුවන්ගේ නියම ආගමික ප්‍රමිතීන් තෘප්තිමත් නොකළ, ප්‍රංශයේ චාරිත්‍රානුකූල ඝාතනය නියාමනය කිරීමට අයදුම්කරුවන්ගේ අභියෝගය, ප්‍රතික්ෂේප කරන ලද්දේ එම ප්‍රමිතීන්ට අනුකූලව ඝාතනය කරන ලද මස්, බෙල්ජියමෙන් පහසුවෙන් ලබා ගත හැකි බැවිනි.

• ‘මෙම අධිකාරී බලය අභියාචනාධිකරණය විසින් අධික ලෙස සීමා කිරීමක් ලෙස විවේචනය කර ඇත (කොප්සි එදිරිව ඩබ්ලිව් ඩබ්ලිව් බී ඩෙවෝන් ක්ලේස් ලිමිට​ඩ් 2005 EWCA Civ 932, [2005] 1CR 1789, ඡේද 31-39, 44- 66), සහ [ආ​ර් (විලියම්සන්) එදිරිව අධ්‍යාපන හා රැකියා සඳහා රාජ්‍ය ලේකම් [2005] UKHL 15], 39 ඡේදය, ආගම් විශ්වාසයන් ප්‍රකාශ කිරීම සඳහා අවස්ථානුරූප වූ විකල්ප ක්‍රම තිබේදැයි සභාව ප්‍රශ්න කළේය. ඉහත, 80 ඡේදයේ යුදෙව් පූජනීය නඩුවේ යෝජනා කර ඇති පරිදි, 9 වැනි වගන්තිය යටතේ මැදිහත් වීමේ ප්‍රකාශයක් සාර්ථක වීමට පෙර ‘නොහැකි’ විය යුතුය. නමුත් මගේ මතය අනුව බලධාරීන් මෙහි 23 ඡේදය සමඟ මා පෙරවදන ඉදිරිපත් කළ යෝජනාවට සහාය දක්වයි. මැදිහත්වීම් පිළිබඳ පැමිණිලි ප්‍රතික්ෂේප කිරීමේදී ස්ට්‍රැස්බර්ග් ආයතන දැඩි ලෙස දෝෂයන් සි​දු කර ඇති බව පිළිගත හැකි වුවද, අපගේ දේශීය උසාවි විසින් සැලකිල්ලට ගත යුතු සහ මැදිහත්වීම් පහසුවෙන් ස්ථාපිත කළ නොහැකි බව පෙන්නුම් කරන සුසංයෝගී සහ කැපී පෙනෙන ලෙස ස්ථාවර අධිකාරියක් පවතී.’

ජිල්බැබ් ඇඳීමට අවසර දී ඇති ප්‍රදේශයේ පාසල් තුනක් තිබූ බවද පැහැදිලි වී ඇත. මෙයින් එකකට ඇතුළත් කර ගැනීම සඳහා වගඋත්තරකරුගේ අයදුම්පත අසාර්ථක වූයේ පාසල පිරී තිබූ බැවින් හා සහ අනිත් පාසල් දෙකම වඩා දුරස්ථ බව තර්කයේ දී තහවුරු විය. කෙසේ වෙතත්, ඇය මෙම පාසලෙන් එකකට හෝ වෙනත් පාසලකට ඇතුලත් කිරීමේ සැබෑ දුෂ්කරතාවයක් ඇති බව පෙන්වීමට කිසිදු සාක්ෂියක් නොමැත. එනම් සත්‍ය වශයෙන්ම ඇය කර ඇති පරිදි සහ ඇය තෝරා ගත්තේ නම් මීට වඩා ඉක්මනින් කළ හැකි බවට සැකයක් නැත. මෙහි ඇති කරුණු සහ ස්ට්‍රැස්බර්ග් නීති විද්‍යාව සාධාරණ ආකාරයකින් ක්‍රියාත්මක කිරීමට උත්සාහ කිරීම මගි​න්,  මෙම නඩුවේදී (විලියම්සන්, ඉහත, 41 වැනි ඡේදය මෙන් නොව, එහිදී වෙනස් නිගමනයකට එළඹු​ණි) ප්‍රායෝගිකව හෝ පිළිපැදීමේ විශ්වාසය ප්‍රකාශ කිරීමට වගඋත්තරකරුට ඇති අයිතියට කිසිදු බාධාවක් සිදු නොවූ බව මගේ අදහසයි.